Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 và Những yếu tố quyết định thành công

28/07/2017

Người tạo 0

Chuyên mục:

PGS. TS. Vũ Minh Khương – chuyên gia cao cấp về chính sách phát triển kinh tế, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu (Đại học Quốc gia Singapore), chia sẻ cảm nhận về biến động của nền kinh tế toàn cầu và những yếu tố quyết định khả năng làm chủ cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0.

Ngày càng nhiều chủ đề về cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 cũng như sự phát triển của công nghệ 4.0 được nhắc tới tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong thực tế, Việt Nam còn phải đối mặt với rất nhiều bài toán về phát triển kinh tế. Mới đây, Vietnam Report trò chuyện cùng PGS. TS. Vũ Minh Khương – Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, về những cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp Việt Nam trước đột phá của công nghệ số trong vài năm qua. 

PGS. TS. Vũ Minh Khương

PGS. TS. Vũ Minh Khương

Vietnam Report: Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về tình hình kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng trong bối cảnh công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ như hiện nay, cũng như cơ hội và thách thức mà các doanh nghiệp nước ta đang đối mặt?  

PGS. TS. Vũ Minh Khương: Thế giới đang trải qua những thay đổi chưa từng có với nhịp độ ngày càng nhanh và qui mô ngày càng sâu rộng. Trong những động lực chủ đạo định hình nền kinh tế thế giới trong các năm tới phải kể tới ba xu thế lớn. Thứ nhất, đó là những biến động ngày càng lớn và nhiều biến động có thể là những điều trước đó được coi là không thể nào xảy ra (unthinkable). Thứ hai, toàn cầu hóa có xu thế chậm lại về thương mại hàng hóa, nhưng lại nhanh hơn, mạnh mẽ hơn về thương mại dịch vụ, lưu chuyển thông tin, và trao đổi nhận thức/kiến thức. Thứ ba, đó là là công nghệ thông tin tiếp tục có những bước tiến nhảy vọt, tạo nên những thay đổi phi thường không chỉ trong hơn ba thập kỷ qua mà sẽ còn mạnh mẽ hơn trong các thập kỷ tới. Trong thập kỷ 80 của thế kỷ trước, mọi người thực hiện mơ ước có một máy tính riêng để nâng hiệu quả công việc; trong thập kỷ 90, họ vui sướng có Internet để tìm kiếm thông tin và tiếp cận với kho tri thức nhân loại; sang những năm 2000, mạng xã hội xuất hiện giúp mỗi người người có cơ hội nối kết cộng đồng chưa từng có. Trong đà thay đổi vũ bão này, xã hội đang chuyển sang kỷ nguyên thông minh với sự xuất hiện và thâm nhập nhanh chóng của các công nghệ thông minh, từ trí tuệ nhân tạo đến điện toán đám mây. Trong kỷ nguyên này, hầu như mỗi con người, tổ chức, và quốc gia đều thấy thôi thúc hơn và có cơ hội lớn hơn để nâng cao chất lượng cuộc sống và hiệu quả hoạt động của mình. Ở lĩnh vực kinh tế, người ta nói đến cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. 

Vietnam Report: Xin ông cho biết nhận định của mình về những yếu tố có ảnh hưởng lớn đến nỗ lực của Việt Nam trong nắm bắt thời cơ và vượt qua thách thức do cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đem lại.  

PGS. TS. Vũ Minh Khương: Thành công của một nỗ lực lớn trong một thời kỳ có những biến đổi nhanh và sâu sắc phần lớn tuỳ thuộc vào năm yếu tố, bắt đầu từ chữ C trong tiếng Anh: Concept, Commitment, Competence, Connectivity, và Coordination. Yếu tố Concept nhấn mạnh sự sáng rõ và tầm chiến lược của nhận thức. Nó như la bàn dẫn đường cho toàn bộ nỗ lực hành động. Yếu tố Commitment đo tầm cao của mục tiêu đạt tới và quyết tâm hành động. Yếu tố Competence là khả năng tiếp thu, sáng tạo, và thực thi. Yếu tố Connectivity phản ánh điều kiện cơ sở hạ tầng, đặc biệt là mạng viễn thông. Và cuối cùng, Coordination thể hiện khả năng phối thuộc sức mạnh tổng lực trong triển khai thực hiện. 

Phải nói là Việt Nam đã có những bước tiến rất ấn tượng trong những năm qua trong nắm bắt cuộc cách mạng số. Mặc dù còn là ở mức thu nhập khá thấp, nhưng Việt Nam rõ ràng đã đi nhanh hơn nhiều nước trong phát triển hạ tầng công nghệ thông tin và hội nhập xu thế quốc tế trong khai thác cơ hội và tiềm năng mà cuộc cách mạng này đem lại. Tuy nhiên, Việt Nam mới dừng ở việc nắm bắt nhanh chứ chưa tiến tới nỗ lực khai thác cuộc cách mạng số như một động lực chủ đạo cho công cuộc phát triển. 

Rà soát lại 5 yếu tố C như nói ở trên, ta thấy Việt Nam đều ở mức trung bình và khá nhưng chưa thật xuất sắc ở yếu tố nào. Về Concept, chúng ta nhận thức được cách mạng số là quan trọng nhưng chưa nhận thức phải coi nó là cơ hội nền tảng, là động lực chủ đạo, và đòn bẩy chiến lược cho toàn bộ công cuộc phát triển. Commitment của chúng  ta có cao nhưng còn chập chờn. Sự thiếu nhất quán và đồng bộ trong chính sách công nghệ thông tin còn là một vấn đề nổi cộm. Về Competence, phải nói là nguồn nhân lực Việt Nam khá dồi dào và có tiềm năng lớn, nhưng Việt Nam chưa có một lực lượng chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ số có đẳng cấp toàn cầu. Về Connectivity, hệ thống hạ tầng cơ sở công nghệ thông tin của Việt Nam đáng tự hào về nhiều mặt. Tuy nhiên, người ta thắc mắc tại sao Việt Nam đi rất nhanh trong 3G nhưng rất chậm trong 4G. Về Coordination, Việt Nam có lẽ còn rất yếu. Mọi người đều năng động làm mọi thứ, nhưng chưa có phối thuộc tốt để tạo nên sức mạnh cộng hưởng. Đúng là chúng ta có cảm xúc mạnh cùng nhiều nhạc cụ và nhạc công tốt nhưng chưa có một bản giao hưởng xứng tầm. 

Để thúc đẩy nỗ lực nắm bắt cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, Chính phủ cần nghiên cứu thấu đáo và và có những quyết sách hiệu lực để nâng cấp cả năm yếu tố C nói trên. 

Vietnam Report: Trong quan điểm của ông, các doanh nghiệp Việt Nam nói chung nên có chiến lược như thế nào để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, đồng thời dần thu hẹp khoảng cách so với các nước phát triển?

PGS. TS. Vũ Minh Khương: Theo tôi các doanh nghiệp Việt Nam trước hết phải nhận thức được rõ là chúng ta đang trải qua những đổi thay nhanh chóng với rất nhiều cơ hội chưa từng có xuất hiện; đồng thời cũng phải sẵn sàng đối phó với những thách thức và những biến động khó dự đoán. Vì vậy hoạch định một chiến lược cạnh tranh và phát triển có tầm nhìn xa có vai trò trọng yếu trong mọi nỗ lực tăng trưởng và vươn lên của mỗi doanh nghiệp. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có những doanh nghiệp lớn, còn thiếu coi trọng việc phân tích hoạch định chiến lược. Thiếu chiến lược, nhiều doanh nghiệp nhanh nhạy trong nắm bắt cơ hội, song không ý thức hết rằng có những cơ hội chỉ đem lại lợi ích ngắn hạn nhưng lại tàn phá nền tảng phát triển lâu dài. Thiếu chiến lược, doanh nghiệp dễ sa lầy vào đầu tư dự án nhưng thiếu ý thức đầu tư vào đổi mới sáng tạo và thúc đẩy – khai thác công cuộc cải biến số. Thiếu chiến lược, doanh nghiệp cũng thường coi nhẹ ý thức và nỗ lực khai thác sức mạnh cộng hưởng có được từ gắn kết cộng đồng.

Vietnam Report: Trong khi nhu cầu tiếp cận và sử dụng công nghệ hiệu quả ngày càng cao, Việt Nam vẫn còn thiếu những tập đoàn, công ty lớn có đủ tiềm lực tài chính cũng như đội ngũ nhân sự đáp ứng được điều này. Theo ông, Chính phủ cần có những quyết sách như thế nào để hỗ trợ doanh nghiệp?  

PGS. TS. Vũ Minh Khương: Với các nước mới ở giai đoạn đầu trong công cuộc phát triển như Việt Nam, Chính phủ có vai trò rất lớn. Vai trò này không chỉ dừng ở việc quản lý nhà nước cho lành mạnh và đưa ra một số chính sách ưu đãi. Trong tình thế biến đổi sâu rộng của bức tranh kinh tế toàn cầu và tiến bộ nhanh chóng của công nghệ, Chính phủ còn phải đóng vai trò người tụ hội các doanh nghiệp để cùng họ bàn luận và kịp thời tìm ra những quyết sách tổng hợp, có sức khuyến tạo mạnh mẽ, giúp các doanh nghiệp liên tục đổi mới sáng tạo và nhạy bén nắm bắt các cơ hội nâng cấp nền tảng chiến lược cho cạnh tranh và tăng trưởng. 

Vietnam Report: Nhân đây, xin ông cho biết một vài kết quả từ khảo sát mới đây của ông về ứng dụng điện toán đám mây trong các doanh nghiệp Việt Nam và những ngụ ý chính sách có được từ cuộc khảo sát này.  

PGS. TS. Vũ Minh Khương: Năng lực tính toán đang trở thành một công cụ tiện ích. Nó sẽ đóng vai trò như điện và nước trong tương lai. Điện toán đám mây là nền tảng cho bước phát triển này. Nó cho phép doanh nghiệp sẽ chỉ cần có đường truyền với băng thông đủ rộng để mua dịch vụ tính toán qua Internet mà không cần phải tự đầu tư vào hệ thống máy chủ và phần mềm cho riêng mình. Thế giới đang chuyển sang ứng dụng điện toán đám mây với tốc độ nhanh chóng vì nó không chỉ giúp các doanh nghiệp, dù nhỏ hay lớn, có khả năng tiếp cận đến dịch vụ công nghệ thông tin đẳng cấp tốt nhất mà còn là nền tảng giúp doanh nghiệp ứng dụng nhanh chóng và sâu rộng các công nghệ thông minh đặc trưng của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. 

So với nhiều nước trong khu vực, Việt Nam đang có tốc độ tăng trưởng rất cao trong ứng dụng điện toán đám mây. Tuy nhiên, mức chi tiêu về điện toán đám mây tính trên đầu người của Việt Nam còn rất thấp, chỉ bằng 1/100 so với Singapore và 1/50 so với Hàn Quốc. 

Kết quả khảo sát gợi ý rằng, doanh nghiệp và chính phủ cần có nỗ lực tổng hợp mạnh mẽ hơn trong thúc đẩy ứng dụng điện toán đám mây. Trong các quyết sách được mọi người đồng thuận cao trong đề xuất có. Thứ nhất, tiếp tục đầu tư mạnh mẽ nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin cả về hạ tầng cứng và hạ tầng mềm (luật pháp, qui chế); làm sao để Việt Nam vượt lên trong hàng các nước tiên tiến về điều kiện này. Thứ hai, Chính phủ cần là người đi đầu trong ứng dụng điện toán đám mây. Thứ ba, Chính phủ nên có chính sách khuyến khích tài chính thúc đẩy các doanh nghiệp triển khai ứng dụng điện toán đám mây. Thứ tư, Chính phủ cần hợp tác với doanh nghiệp xây dựng một chiến lược tổng thế và chi tiết thúc đẩy các doanh nghiệp nắm bắt cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, trong đó ứng dụng điện toán đám mây là một nội dung then chốt. Thứ năm, cần có một hội đồng chịu trách nhiệm về phối thuộc, học hỏi, và giám sát tiến bộ của cả nền kinh tế, đặc biệt là khối doanh nghiệp trong nắm bắt cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 và triển khai ứng dụng điện toán đám mây. 

Vietnam Report: Xin cảm ơn ông.

Vietnam Report  

Vietnam Report

  


Bình Luận (0)



Gửi bình luận

Thư điện tử của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *